Recenzja: Pillars of Eternity - czyli czy to jest w ogóle powrót do klasyki?

Tytuł polski: Pillars of Eternity
Tytuł angielski: Pillars of Eternity

26 marca 2015 ( światowa data premiery )
26 marca 2015 ( data wydania w Polsce )

Developer: Obsidian Entertainment
Wydawca: Paradox
Wydawca PL: Paradox

Tak jak w kinie tak i w grach komputerowych mocno zauważalny stał się ostatnio trend nawiązywania do klasyki. Wyszedł Divinity Grzech Pierworodny, odświeżono kilka wersji starych RPG (Bard’s Tale Remastered, Icewind Dale Enchanced Edition, Fable Aniversary). Początkowo bardzo cieszyłem się z takiego obrotu sprawy. Jako weteran pierwszych Falloutów, dla którego Baldurs Gate to JUŻ było "nie to co w pierwszy i drugi  Fallout", liczyłem na to, że w tym wysypie klasyków znajdzie się coś godnego uwagi. Okazuje się jednak, że cała sprawa przedstawia się w bardziej ponury sposób. Wszystko bowiem pięknie i ładnie, pod warunkiem, że się wie co się robi. Przede wszystkim, że nie powiela się i nie pogłębia błędów przeszłości. Bo czy stare, klasyczne gry były bez skazy? Oczywiście nie. Divinity Grzech pierworodny, jak możecie przeczytać w mojej recenzji, nie poradził sobie z tym wyzwaniem. Poległ w najważniejszym aspekcie rozgrywki. Czy z Pillars of Eternity będzie inaczej? Zobaczmy.

 


Pillars of Eternity to gra RPG z widokiem izometrycznym oraz, nie tak znowu klasyczną, walką. Ta ostatnia prowadzona jest w czasie rzeczywistym, z możliwością użycia tzw. aktywnej pauzy. Grę możemy więc zatrzymać i w tym czasie wydać rozkazy członkom naszej drużyny. Taką mechanikę rozgrywki oferował na przykład Icewind Dale – i mówiąc szczerze Pillars of Eterrnity jest w dużym stopniu kopią tamtej gry. Jeśli graliście w Icewind Dale to „nawiązania” do tej klasyki znajdziecie na każdym kroku. Czy to dobrze? Hmm…

Pierwsze wrażenie

Pierwsze wrażenie ta gra robi piorunujące. Zaczynamy od utworzenia naszego bohatera. Proces ten w Pillars of Eternity jest równie skomplikowany jak w Icewind Dale. Tu również mamy do wyboru najpierw płeć naszej postaci (nie wpływa na jej statystyki), następnie rasę – zarówno wpływającą na statystyki postaci jak i ograniczającą dalszy wybór niektórych klas. W kolejnym kroku wybieramy właśnie klasę postaci, dalej jej pochodzenie, które podnosi niektóre statystyki, wreszcie docieramy do ekranu rozdysponowywania punktów na określone cechy naszego bohatera. Cechy te wpływają na poziom różnego rodzaju umiejętności. Już z samego mojego opisu widać, że proces tworzenia postaci jest bardzo złożony i rzeczywiście nawiązujący do klasyki (prawdę mówiąc w 90 procentach jest to kopia Icewind Dale). Czy to dobrze?

I tu pojawia się pierwszy problem. Panowie ze studia Obsidian chcieli odkryć Amerykę i stworzyli zarówno własny zestaw cech głównych jak i drugorzędnych (umiejętności) od zera. Ani jedne ani drugie nie układają się w żaden przejrzysty i przemyślany system. Umiejętności są dziwnie ograniczone. Składają się na nie: skradanie się, atletyka, wiedza, mechanika oraz przetrwanie i ewidentnie brakuje wśród nich czegoś przydatnego w walce – tymczasem walka jest jedną z głównych aktywności, jaką będziemy wykonywać w tej grze. Więcej. Nie ma umiejętności przydatnych dla określonego typu postaci. Nie rozwiniemy siły osiłkowi walczącemu mieczami czy toporami. Nie rozwiniemy też… ...inteligencji? wiedzy? ilości many? zaawansowania w konkretnej szkole magii? ...postaci, która ma być magiem. Owszem istnieje taka cecha jak „wiedza” ale wpływa ona jedynie na możliwość korzystania ze zwojów określonego poziomu. Ale to nie jest największy problem. Znacznie gorszą rzeczą jest pokrętne i niejasne przekładanie się tych pierwszych (cech) na te drugie (umiejętności). System jest tak pogmatwany i tak niejasno przedstawiony w grze, że musiałem spędzić godziny w internecie by ogarnąć to, jaką rasę najlepiej wybrać dla postaci posługującej się czarami, jakie cechy są jej potrzebne (okazuje się, że siła sic!!) i jak te pierwsze przełożą się na te drugie. Nie ma tu spójnego systemu. To co powstało jest nieintuicyjne, nielogiczne i pokrętne. Układowi temu bardzo daleko do tego, co mogliśmy zobaczyć w pierwszych Falloutach czy Wrotach Baldura – również w Icewind Dale, na którym cały proces tworzenia postaci jest wzorowany.
Rozumiem, że autorzy gry chcieli być innowacyjni, ale najwyraźniej zabrakło im… nie tyle inwencji, bo tej najwyraźniej mieli za dużo, ile tzw. myślenia krytycznego. Każdy proces twórczy musi składać się bowiem z dwóch faz: brain stormingu (kreacji, tworzenia) oraz crushingu (krytycznego analizowania tego co się wymyśliło). Tej drugiej fazy moim zdaniem ewidentnie tutaj zabrakło.

No dobrze. Mimo wszystko stworzyliśmy swojego pierwszego bohatera. I co dalej?

Dalej jest uroczo. Zaczynamy grę jako członek karawany zmierzającej do Dyrwood (po naszemu... Jeleniobór), by się w niej osiedlić. Żadnej pompatycznej historii. Żadnego nadymania się i ratowania świata. Pięknie, inaczej, mądrze. Grafika też jest ładna. Obóz, który rozbijamy jest pełen szczegółów. Pobliski las i ruiny wyglądają naprawdę przekonująco. Strumyk płynie delikatnie odbijając światło księżyca. Nie jest może to poziom Divinity Original Sin, niemniej jednak jest bardzo ładnie. Co więcej, dialogi okazują się być żywe, nie sztampowe. Postaci, już w tym momencie, ładnie zarysowane.

Zauroczyła mnie ta gra. Zacząłem się cieszyć, że wreszcie w moje ręce trafiła gra RPG będąca prawdziwym i przede wszystkim udanym nawiązaniem do klasyki. Niestety…

Grafika

Jak napisałem powyżej, jak na grę RPG z widokiem z rzutu izometrycznego, grafika prezentuje się świetnie. Widzimy duże modele domów z ładnymi teksturami, ruiny, krzaki, ścieżki, strumyki – wszystko ładne i szczegółowe. No, może bagniste obszary Czarnych Błot z drugiej misji wymagały by nieco szlifu. Ale nie czepiajmy się. Jest ładnie. W podziemiach cieszą szczegóły, modele przeciwników są dobrze wykonane i przekonujące, animacje nie budzą jakichkolwiek wątpliwości. Jest świetnie.

3D

Pełne (w tym anaglifowe) 3D w tej grze jest niemożliwe do uzyskania. Developerzy zastosowali tu bowiem sprytny trick i wszystkie tła renderowane są w 2D, a dopiero w ten obraz umiejętnie wkomponowane są modele postaci w 3D. To wyjaśnia z resztą, dlaczego w Pillars nie możemy w żaden sposób obracać kamery – nie możemy bo wszystkie tła są w 2D.

Dźwięk

Tu jest nieco gorzej. Wszystko jest przeciętne. Brakuje dźwięków otoczenia – np. szumu rzeki. Te dialogi, które są czytane nie budzą ani zachwytu, ani nie irytują – po prostu są przeciętne. Irytująca za to jest muzyka. Gdy z eksploracji świata przechodzimy do walki, w warstwie muzycznej pojawia się zawsze ten sam, zbyt głośny i nagły motyw. Moim zdaniem jest on irytujący, nie pasuje do gry i przeszkadza. Jest to po prostu „zła muzyka” – parafrazując klasyka. Czy jednak takie drobnostki mogłyby zniechęcić prawdziwego fana klasycznych gier RPG? Oczywiście, że nie.

Historia

No więc (wiem, wiem, pani na polskim mówiła) zatrzymujemy się z karawaną na postój w lesie. Rozbijamy obóz. Okazuje się, że jesteśmy chorzy, zatruliśmy się i powinniśmy - a jakże by inaczej – poszukać jagód na naszą dolegliwość. Już tutaj się zatrzymam, bo rozwój tej sytuacji jest na tyle interesujący, że nie chcę wam psuć zabawy (Oj chyba sam sobie przeczę, bo za chwilę okaże się, że mógłbym ją spokojnie psuć. Uszanujmy jednak tych, którzy mimo moich ostrzeżeń jednak kupią tę grę i zatrzymajmy się w tym miejscu). Dodam jedynie, że w dalszej części wstępu będziemy świadkami dziwnego rytuału (magicznego oczywiście), w wyniku którego zaczniemy odczuwać pewnego rodzaju dolegliwości. Efektem ubocznym będzie możliwość wchodzenia w dusze innych osób i na przykład oglądania ich wspomnień - a my głupi będziemy chcieli się z tego wyleczyć. Ja osobiście z takiej „dolegliwości” wyleczyć bym się nie chciał, ale jak mus to mus.

Przybywamy więc do pierwszego miasteczka, w którym – jakże by inaczej – nie wszystko dzieje się tak jak powinno i zaczynamy wykonywać pierwsze misje. A to karawana nie dojechała na czas i przydałoby się sprawdzić co z nią jest nie tak. A to w ruinach świątyni Eder leżą niepogrzebane szczątki tamtejszych mnichów i zostaniemy poproszeni o ich zebranie i przyniesienie naszemu zleceniodawcy. Ot taki tam dzień powszedni bohatera RPG. Dość powiedzieć, że zadania mają sens i przywodzą skojarzenia z najlepszymi tytułami z przeszłości. Więcej nawet. Nasza umiejętność zaglądania w dusze doprowadza do bardzo ciekawych zwrotów akcji i intrygujących rozwiązań podjętych przez nas wątków. Już pierwsze zadanie ze zbieraniem szczątków jest tego dobrym przykładem. Dzięki wejrzeniu w dusze zmarłych mnichów otrzymujemy na końcu tego zadania dostęp do opcji dialogowych, które zmieniają sens tego, co zrobiliśmy. Bardzo to ciekawe i aż chce się zobaczyć co będzie dalej.

Grywalność

Do tej pory niemal wyłącznie chwaliłem tę grę - sugerując jednocześnie, że coś jest z nią nie tak. Co więc jest z nią nie tak? O pokrętnym systemie tworzenia postaci już napisałem. Przeanalizujmy więc kolejne elementy grywalności.

Rozwój postaci.

Jak pisałem wyżej umiejętności rozwijanych w czasie gry mamy raptem 5. Są to w dodatku takie umiejętności, które nie mają żadnego przełożenia na poziom radzenia sobie przez nasze postaci w walce – poza jedną „wytrzymałością”, którą bardzo szybko nauczymy się przydzielać wszystkim naszym bohaterom. Przy tak małej liczbie umiejętności i sześciu prowadzonych przez nas postaciach bardzo szybko okaże się, że rozwijane przez nie umiejętności zostają zdublowane. Ale nie to jest prawdziwym problemem. Problemem jest choroba wszystkich ostatnio wydanych gier RPG (z Divinity Original Sin włącznie) zwana punkto-żyłowanie. Polega ona na tym, że owszem, za pierwszy poziom umiejętności zapłacimy jeden punkt, ale za kolejny już dwa punkty, a za kolejny trzy – i tak dalej. Koszt zatem wzrasta liniowo z kolejnymi poziomami umiejętności i może przekroczyć nawet ilość punktów, które dostajemy za osiągnięcie kolejnego poziomu.

Zaraz, zaraz powiecie przecież to świetne rozwiązanie. Omija bowiem problem jaki istniał w pierwszym i drugim Falloucie, polegający na tym, że gracz dostając przy przejściu na każdy kolejny poziom punkty bardzo szybko rozwijał swoją jedną umiejętność – na przykład umiejętność strzelania z pistoletów – do 100% i zbyt szybko stawał się bardzo mocny w walce. Powiem wprost. Problem ten NIE ISTNIAŁ. To wyobrażony, wydumany problem. Tak, gracz mógł przeznaczać wszystkie punkty na jedną swoją umiejętność. Tak stawał się – nie tak znów szybko – bardzo dobry w używaniu jednego rodzaju broni. NIE. Nie stanowiło to problemu. Nie stanowiło to problemu po pierwsze dlatego, że gracz nie przeznaczał wszystkich swoich punktów na jedną umiejętność, ponieważ inne z nich były na tyle potrzebne, i na tyle PRZYDATNE, że nie rozwijanie ich mogło stanowić problem dla prowadzonej przez gracza postaci. Gracz był zatem silnie motywowany jakością innych umiejętności do tego by rozdzielać swoje punkty. Po drugie, wraz z rozwojem gracza w używaniu jednego rodzaju broni, przeciwnicy stawali się silniejsi. Do ich pokonania potrzebna była umiejętność w używaniu broni silniejszej – najpierw karabinów, potem broni energetycznej. W efekcie okres, w którym gracz „rządził” na polu walki był bardzo krótki (choć przyjemny). Świat gry nie stał w miejscu. Gra ścigała się z graczem, gracz podążał za jej wymaganiami rozwijając kolejne umiejętności. Zatem TO NIE BYŁ PROBLEM. Jakość umiejętności i zbalansowanie świata skutecznie go eliminowało.

Tymczasem panowie ze studia Obsidian, zamiast zainwestować swoje zasoby umysłowe w te dwie powyższe kwestie, postanowili zepsuć swój system rozwoju postaci, „pożyłować” na rozdysponowywanych przez gracza punktach i przede wszystkim sprawić, że system ten jest nielogiczny. A może wystarczyło dać graczowi do dyspozycji więcej PRZYDATNYCH umiejętności?

Dlaczego cały system jest nielogiczny? Dlatego, że z jednej strony sprawia, że znacznie bardziej opłacalne jest rozwinięcie pięciu umiejętności na pierwszy poziom niż jednej o dwa kolejne poziomy. W efekcie gra promuje brak jakiejkolwiek specjalizacji u naszych postaci. Zachęca nas do tego by były one przeciętne we wszystkim i dobre w niczym. Logika bowiem podpowiada graczowi, że jeśli skoncentruje się na jednej umiejętności to swoje punkty zmarnuje. Ich przypisanie będzie nieefektywne. Czy w efekcie kończymy z sześcioma postaciami umiejącymi miernie wszytko? Nie. Z drugiej strony bowiem okazuje się, że bez wysokiego poziomu wytrzymałości nie mamy co myśleć o przeżyciu w świecie gry. Gra zatem wymaga od nas abyśmy nieustannie maksymalizowali poziom tej umiejętności – jednocześnie wiedząc, że marnujemy punkty. Już rozumiecie?

O kwestii wytrzymałości napiszę za chwilę, najpierw jednak podsumujmy: na umiejętności składają się takie cechy, z których tylko jedna jest przydatna (a właściwie niezbędna) w walce. Umiejętności jest strasznie mało. Jesteśmy karani za rozwijanie jednej lub dwóch z nich stratą możliwych do rozdysponowania punktów. System jednocześnie zmusza nas do rozwijania jednej (wytrzymałości) i jednocześnie karze za skupianie się tylko na jednej. To wszystko tworzy mieszankę nieprzyjemną, frustrującą i godzącą w poczucie racjonalności tak bardzo, że aż nie chce się rozwijać swoich postaci dalej. Tak jak w innych grach moment przejścia na kolejny poziom jest wyczekiwany i sprawia dużo satysfakcji, tak tutaj moment ten jest irytujący i najchętniej byśmy o nim zapomnieli.

Walka.

O ile system rozwoju postaci jest nieprzyjazny i nielogiczny o tyle walka została skopana dokumentnie – i to na wszystkich możliwych poziomach. Aż nie wiem od czego zacząć.

Po pierwsze wszystkie nasze postaci muszą uczestniczyć w walce w pierwszej linii. Że co? Ano tak. Nie ważne czy masz maga, mnicha czy barbarzyńcę. Wszystkie te postaci muszą stanąć w pierwszej linii. Mnich bowiem by rzucić jakikolwiek czar musi, za przeproszeniem, dostać po twarzy – lub inaczej mówiąc musi otrzymać ranę w walce wręcz. Palladyn by odzyskać zasoby „skupienia” (tak naprawdę many) musi - również w walce wręcz – zadać przeciwnikowi obrażenia. Mag z kolei nic nie musi. Tyle tylko, że 90% jego czarów to a) czary obszarowe b) takie, które zadają obrażenia wszystkim istotom na przestrzeni od maga do wskazanego celu. Często jest to stożek o szerokości 180 stopni. W efekcie mag jest zupełnie nieprzydatny gdy stoi w drugiej linii. By rzucić czar trzeba się nim wysforować na przód lub na bok / flankę  naszej grupy. Skutek tego jest taki, że każda z naszych postaci potrzebuje dużej ilości siły i dużej ilości wytrzymałości - tak jak każdy osiłek, którego sobie wybierzemy w grze - inaczej padnie w pierwszych sekundach walki. Co więcej, praktycznie nic poza tymi umiejętnościami nie jest postaciom rzucającym czar potrzebne. Nie ma tu inteligencji czy wiedzy, która wpływałaby na poziom rzucanych czarów – ten ostatni zależy bowiem tylko i wyłącznie od poziomu naszej postaci. To samo dotyczy postaci walczących wręcz – ich przydatność w walce determinowana jest przez kolejne „umiejętności”, które możemy wybrać z listy przy przejściu na kolejny poziom. Mamy więc grupę osiłków, z których niektórzy potrafią rzucać czary. Czy to źle? Nie najlepiej, ale jeszcze nie tak tragicznie prawda? Zasadniczy problem leży gdzie indziej. W mechanice rozgrywki i AI postaci.

Przede wszystkim zdrowie. Mechanika otrzymywania obrażeń jest zaiste pokrętna. Otrzymując obrażenia tracimy bowiem zarówno zdrowie jak i... wytrzymałość. Gdy wytrzymałość spadnie do zera, to nawet gdy mamy jeszcze pełno zdrowia, tracimy przytomność i padamy w walce. Owej wytrzymałości jest zawsze kilkakrotne mniej niż zdrowia. Znika ona jak masło na słońcu. Jeśli nie zainwestujemy wszystkich punktów podczas tworzenia postaci w tę właśnie cechę to nie mamy co liczyć na jej przydatność w walce. Wytrzymałość możemy odzyskać różnego rodzaju miksturami, czasem jakimś czarem, ale nie zdrowie. Zdrowie odzyskujemy tylko i wyłącznie podczas odpoczynku – czytaj ustawienia obozu. Odpoczynek jest też jedynym sposobem by mag odzyskał możliwość rzucania czarów. Ten pomysł został skopiowany toćka w toćkę z Icewind Dale i wcale nie jest jak to twierdzą niektórzy recenzenci całkowitą nowością i autorskim rozwiązaniem (wybaczcie ten przytyk). Mag może rzucić czar trzy – cztery razy przed odpoczynkiem. Więcej nie. Ten z gruntu, moim zdaniem, zły i nie przystający do KOMPUTEROWYCH gier RPG pomysł został w Pillars of Eternity pogłębiony. Żeby rozbić obóz musimy wykorzystać tzw. zestaw biwakowy. Zestawów biwakowych zabrać możemy ze sobą... cztery. Dlaczego tylko cztery? Nie pytajcie mnie. Jeśli teraz wyobrazicie sobie, że podczas jednej, najprostszej misji czeka was KILKADZIESIĄT potyczek, podczas których chcielibyście rzucić czary (po kilka na potyczkę) to natychmiast zrozumiecie, że możliwość maksymalnie czterokrotnego odnowienia czarów u maga kompletnie do tej rzeczywistości nie przystaje. To absurd. I albo będziecie się po każdym kawałku misji wracać (zwykle przez kilka plansz) do miasta by kupić zestaw biwakowy (w liczbie cztery) albo wasz mag będzie się plątał bezużyteczny z tyłu drużyny. Głupota. Czy to już wszystko? Nie, bo dochodzimy do crème de la crème.

Walka, jak już napisałem, toczy się w czasie rzeczywistym. Co więcej w tym systemie – teoretycznie – kiedy zwiążemy się walką wręcz z przeciwnikiem dostajemy karę za próbę odejścia od niego. Karą tą jest dodatkowy cios jaki może wykonać przeciwnik kiedy chcemy zmienić swoją pozycję. Teoretycznie powinno to zwiększać strategiczność rozgrywki, sprawiać, że musimy zdecydować, którą postacią kogo zaatakować, umiejętnie rozstawiać swoich bohaterów w szyku i atakować czarami z flanki. Teoretycznie. Bo nic takiego nie ma miejsca. Walka w tej grze to istny, bezwładny BAJZEL – to najlepsze określenie jakie mi przychodzi do głowy. Nasze postaci związują się z walką z kim chcą, mimo, że wskażemy im kogo innego. Przeciwnicy krążą między naszymi postaciami jak frędzle na wietrze. Nie ma żadnej linii obrony, bo swobodnie przechodzą między najgęściej ustawionymi postaciami. Już po kilku sekundach walki ze skrzętnie ustawianej strategii powstaje coś w rodzaju bielizny wyjmowanej z pralki. Walka przypomina raczej naparzankę stada chłopów niż walkę z wykorzystaniem jakiejkolwiek iskry pomysłu. Można byłoby to jeszcze jakoś przeboleć. Ot mamy mechanikę, która polega na puszczeniu sfory baranów i patrzeniu kto kogo pierwszy ubije, a na osłodę możemy od czasu do czasu u jednego czy drugiego barana włączyć użycie umiejętności specjalnej: silniejszy cios, przewrócenie przeciwnika itp. - nie ma to żadnego znaczenia strategicznego, no czasem może warto zostawić sobie te umiejętności na ewidentnie silniejszego oponenta – ot całe kombinowanie. Zatem byłoby przeciętnie gdyby nie nasz nieszczęsny mag. Ten bowiem, jak już pisałem, rzuca przede wszystkim czary obszarowe, zadające obrażenia wszystkim, w dodatku takie, które rozchodzą się od niego do określonego celu – często obejmując stożek rzędu 90 czy 180 stopni. Wyobraźcie sobie teraz taką sytuację. Rozpoczynamy walkę. Stajemy linią, a maga wysyłamy na flankę. Następuje związanie w walce wręcz. Przeciwnicy przez sekundę są ładnie wystawieni przed naszymi postaciami. Wybieramy czar, który trafi co najmniej trzech z nich. Mag zaczyna czarować. Trwa to ładnych kilka sekund. W tym czasie pralka na polu bitwy zostaje włączona. Nasze postaci zamieniają się miejscami z przeciwnikami. Jedni są w środku inni z boku. Kotłuje się to wszystko jak podczas wirowania na 1200 obrotów z Polleną 2000 – jakby deweloperzy nie zaimplementowali w systemie walki w ogóle opisywanej powyżej kary za odejście od przeciwnika. Powstaje taki - przepraszam, że znów użyję tego słowa - bajzel, że nawet my gracze nie jesteśmy w stanie odróżnić kto stoi gdzie. Musimy mocno przybliżać kamerę by w ogóle móc kliknąć którąś z naszych postaci. W tym czasie mag dochodzi do wniosku, że już wystarczy tego czarowania i podpala wszystkich swoim czarem - i bohaterów i przeciwników - jak popadnie. Taki obraz walki mamy co każdą potyczkę. W efekcie czym prędzej pozbyłem się z mojej grupy maga – był bowiem jedynie źródłem frustracji i zgrzytania zębów.

Tak czy inaczej nad walką nie mamy praktycznie żadnej kontroli. Co więcej, w korytarzach czy podziemiach nasze postaci często zatrzymują się z tyłu jakby nie mogły dojść do wskazanego przeciwnika. W efekcie walczą tylko dwie czy trzy i dostają tęgie baty. Przez dłuższy czas myślałem, że to z powodu za małej ilości miejsca – my gracze znamy przecież ten rodzaj błędu: na obrazku widać wolne miejsce, ale bryła jakiegoś obiektu ma dookoła siebie jeszcze niewidoczną szklaną ścianę, w związku z tym nasza postać nie może przejść. Jakież było moje zdziwienie gdy myszką, zamiast kliknąć, jako cel, przeciwnika, niechcący kliknąłem po prostu ziemię. Moja postać natychmiast i bez problemu ruszyła we wskazane miejsce – mimo, że wcześniej stała w miejscu jak zamurowana. Oprócz więc bezwładnej kotłowaniny mamy fakt, że wskazywanie jakiegoś przeciwnika do ataku nie daje żadnych efektów. Nasze postaci robią co chcą. Nie ma żadnej kontroli i żadnej strategii w tym wszystkim. Aktywna pauza? Kompletnie niepotrzebna.

Poziom trudności.

O ile walka to bajzel, o tyle nierówny poziom trudności przejawia już objawy kompletnego niedorozwinięcia u panów z Obsidian Entertainment. Nie chodzi nawet o to, że jest on za wysoki. Chodzi o to, że jest on  nierówny. Powiecie, że stare kultowe gry były trudne? To kolejny mit. Zagraj sobie drogi czytelniku w dowolną starą grę: Fallout, Descent, Wolfstein 3D. Nie. Stare gry nie były trudne w ten sposób jaki mam na myśli. Były bardziej złożone, a to co innego. Pozwalały na więcej myślenia i kombinowania, ale nie były bezsensownie trudne. W Pillars of Eternity mamy do czynienia z tym drugim przypadkiem. Tego pierwszego, jak mogliście przeczytać z opisu systemu walki, nie uświadczycie. Przykład? Gdy jako pojedynczy bohater przybędziecie do pierwszego miasteczka, spotkacie tam maga, który będzie się chciał do was przyłączyć. Jako jedno z dwóch pierwszych zadań otrzymacie misję zebrania kości mnichów w podziemiach miejskiej świątyni. Wyruszycie więc we dwóch – tak to się właśnie robiło w owych starych kultowych grach – do podziemi by wykonać to proste zadanie. Zabijecie kilka duchów i parę innych poczwar. Trudność będzie akceptowalna. Dostosowana do waszego obecnego poziomu i ilości postaci w drużynie. Gdy nagle, pojawi się ich tyle, że choćbyście stawali na głowie i wyczyniali cuda nie uda wam się ich zabić. Dlaczego?? Nie wiadomo. No dobrze. Wrócicie do miasteczka myśląc, że może należałoby wykonać najpierw inne zadanie. Pomyślicie, że może warto by wykupić lepszą broń. Żadna z tych rzeczy wam nie pomoże. Poczwary będą was ubijały jak kucharz pianę na omlet. Sfrustrowani wrócicie do miasteczka. Dlaczego jedna z pierwszych misji staje się nagle tak trudna? Nie wiadomo. Być może odkryjecie sami, a być może znajdziecie w internecie, że w gospodzie można wynająć (czyli utworzyć od zera) kolejną postać do waszej drużyny. Wybierzecie się teraz we trzech albo czterech. Uda się wam zabić poczwary i wykonać misję. Dostaniecie nawet nowy poziom. Hura. Druga misja? Sprawdzenie dlaczego karawana nie dojechała na czas. Znów zabijecie kilka wilków i parę innych poczwar. Znów będzie dość łatwo. Znajdziecie bandytów i spokojnie sobie z nimi poradzicie. Teraz – starym dobrym zwyczajem – pozostanie oczyszczenie mapy z potworów. Wszystko będzie szło dobrze do momentu gdy natraficie na dwa trole. Trole zjedzą was na śniadanie. Nie pomoże żadne kombinowanie. Znów wrócicie do miasteczka. Aha może utworzę nie trzy nie cztery, ale sześć postaci? I okaże się, że to jedyny sensowny sposób.

Gra jednocześnie oferuje wam spotykanie na drodze fabuły kolejnych postaci i możliwość przyłączenia ich do drużyny – tak jak to było w starych dobrych grach, na przykład w Falloucie. Dowiecie się tego albo z internetu, albo grając w nią dalej. Oferuje, ale jednocześnie zmusza do zapełnienia wszystkich miejsc własnoręcznie stworzonymi postaciami bo inaczej nie zabijecie dwóch głupich troli?? Czyli, że jak właściwie? 
To nie wszystko. Powiecie bowiem – no cóż takie głupie wymaganie gry: musisz zacząć z pełną drużyną. A, że gra cię o tym nie informuje i okłamuje cię w tej kwestii sugerując, że kolejni bohaterowie powinni do ciebie dołączyć w dalszej części rozgrywki? Cóż, taki mały błąd.
To jednak nie wszytko. W dalszej części gry miałem nieprzyjemność zabijać stada potworów w podziemiach zamku. Szło mi to równie łatwo co nudno – ze względu na opisany wyżej system walki. Aż tu nagle dotarłem do smoka. Spodziewałem się, że ubicie tego bosa będzie trudne. Zatrzymałem grę. Kazałem swoim bohaterom wypić wszelkie możliwe mikstury. Zastosowałem nawet jakieś szczątki strategii (które szybko spełzły na niczym) i ruszyłem w bój. Bój trwał dziesięć sekund. Do pierwszego ataku smoka. Moje postaci stały się czerwone i umarły. Koniec. Kolejne kilkanaście razy wyglądało tak samo. Pytam się, więc po co przez trzy godziny kazano mi schodzić w dół do kolejnych poziomów lochów i ŁATWO zabijać kolejne tabuny przeciwników skoro końcowa walka od początku została ustawiona tak, że jest nieosiągalna?? I będzie nieosiągalna przez najbliższe kilka poziomów. To ewidentny błąd programistów. Tak się gier nie robi. To tak, jakby nakręcić film, w którym główny bohater potyka się o kamień i umiera przed finałową walką. Udźwignęła by to tylko absurdalna komedia. Przepraszam, ale TAK nie wyglądała żadna z pamiętanych przez nas, kultowych gier. Fallout tak nie wyglądał. Baldurs Gate też nie. Wkurza mnie ten cały internetowy zachwyt: ”oh, oh gra jest trudna”. Ta gra jest ABSURDALNIE trudna. Ta gra jest NIEZBALANSOWANA pod względem trudności. I NIE, to nie zaleta. NIE stare gry nie były trudne w ten sposób. Były złożone i pozwalały na myślenie. Tutaj, przez trzy godziny jest zbyt łatwo, potem nagle poziom trudności skacze do stratosfery i gra staje się nie do przejścia. Bzdura. Aha. Nie myślcie sobie, że obniżenie poziomu trudności cokolwiek zmienia. Najśmieszniejsze jest to, że nic praktycznie nie zmienia: co było nie do przejścia pozostaje nie do przejścia.
Podsumowując. Nie wierzcie w to, co piszą w tzw. oficjalnych recenzjach. Tam nieuzasadniony zachwyt nad tą grą ukryje przed wami niezaprzeczalne wady. Nie zostaniecie ostrzeżeni. Nikt wam nie powie jak to naprawdę wygląda. Ta gra została zepsuta. Kompletnie zniszczona beznadziejną walką i poziomem trudności. Mimo, że grafika jest ładna, mimo że dialogi są niczego sobie, a fabuła (choć odrobinę naciągana) zachęca do gry to zapewniam was, negatywne strony zdecydowanie przeważają. Tym bardziej, że 90% czasu gry to właśnie walka, a nie prowadzenie dialogów.

Podsumowanie

Było tak obiecująco, a skończyło się tak źle. Za robienie gier nie powinni się brać ludzie którzy nie mają wyczucia. Może i jest to próba powrotu do klasyki, ale samo hołdowanie klasyce nie wystarczy jeśli jest kompletnie bezrefleksyjne. W ten sposób można co najwyżej powielić i pogłębić błędy przeszłości. To kolejna gra, która pokazuje, że Kickstarter nie stał się panaceum na brak ciekawych gier z głównego nurtu. Jak każde narzędzie ma swoje dobre i złe strony. Złą jest to, że finansowanie dostają projekty, których autorzy nie mają dostatecznych umiejętności. Pieniądze dostają zespoły, które co prawda potrafią sprzedać szereg materiałów reklamowych i naopowiadać ludziom czego to oni nie stworzą, ale nie potrafią swoich obietnic wcielić w życie. Pillars of Eternity jest najlepszym tego przykładem. W tej grze jest mnóstwo walki. Są też teoretycznie jakieś zasady które miały nią rządzić. Efekt jest jednak przeciwny od zamierzonego. Walka jest nudna, niekontrolowalna i kompletnie nie podlega omawianym zasadom. To błąd programistyczny. Nieudolność, która psuje całą grę.

Moja rada: nie kupujcie tej gry. Tylko się zawiedziecie. Trzymajcie się od niej z daleka i nie dajcie się nabrać. Szkoda waszych pieniędzy i nerwów. Ani ładne opowieści deweloperów ani zachwyty recenzentów nie są prawdą. Ładne screeny? Ano ładne. I co z tego? Czy to wystarczy by cieszyć się grą? Sami sobie odpowiedzcie.

Końcowa ocena:

Dźwięk       – 5 na 10
3D              – 0 na 10
Grafika       – 7 na 10 (waga x2)
Historia       – 7 na 10 (waga x3)
Grywalność – 3 na 10 (waga x3)

W sumie: 49 na 100

Wymagania:

OS: Windows Vista 64-bit or newer
Processor: Intel Core i3-2100T *2.50 GHz / AMD Phenom II X3 B73
Memory: 4 GB RAM
Graphics: ATI Radeon HD 4850 or NVIDIA GeForce 9600 GT
Hard Drive: 14 GB available space
Sound Card: DirectX Compatible Sound Card